Twee fysiotherapeuten uit Wyckerpoort reisden naar een land waar fysiotherapie niet bestaat. De missie van Michelle Kastelijns en Nol Rosier: kijken hoe wij de mensen daar kunnen helpen.

Nol: ‘Al sinds mijn opleiding was het een stille droom om een project in een ontwikkelingsland te doen. Vorig jaar behandelde ik iemand die mij wees op een hulpproject in Gambia met de vraag ‘is dat iets voor jou?’ Ik heb Michelle gevraagd omdat ik wist dat zij ook ambities had om te helpen.’Michelle reisde een jaar lang de wereld rond: ‘Ik heb veel gezien en ik sprak vaak met mijn zus die als arts ontwikkelingsprojecten doet. Ik was meteen enthousiast voor Gambia.’

Volledig blanco
Na de nodige voorbereiding stapten ze in november 2023 op het vliegtuig. Nol: ‘Om duidelijk te krijgen waar zij daar behoefte aan hebben, moesten wij er zelf naar toe, echt gaan ontdekken wat we konden doen en hoe.’Michelle: ‘ We hebben een datum afgesproken en zijn in het vliegtuig gestapt. Volledig blanco, we wisten niet wat te verwachten.’
Zij landden er in het kleinste land van Afrika en het armste land van de wereld. Gezondheidszorg is schaars en fysiotherapie  zoals in Nederland (met 30.000 fysio’s) kent Gambia al helemaal niet.

Laat de kinderen spelen
Michelle en Nol reisden door naar een gezondheidscentrum bij de stad Lamin. De eerste kennismaking werd begeleid door een Nederlandse vrijwilligster. Ze spraken er met een arts en boden aan patiënten te behandelen. Daarnaast bezochten ze een school waar ze leerkrachten en leerlingen spraken. Het idee van Michelle en Nol: maak de mensen meer bewust van hoe een lichaam werkt en leg het belang uit van bewegen, sporten. In Gambia is een wereld te winnen want de jongens bewegen door te spelen, maar dat geldt niet voor meisjes. Nol: ‘Ons verhaal voor de leraren was: laat alle kinderen spelen, ook als ze een handicap hebben.’ Zie het als de preventie-kant van hun missie.

Heel confronterend
In het gezondheidscentrum zagen Nol en Michelle mannen met letsel van ongelukken. ‘Nol: ’Er liep een man die bij een motorongeluk een sleutelbeen brak. Dat sleutelbeen was nog los van de schouder.’ Een ander liep al zes maanden met een gebroken onderarm. We zagen ook mensen met vergroeide armen of benen. Dat is heel confronterend want daar kunnen wij niks aan doen.’
Michelle: ‘In de kraamkliniek van het centrum hebben de vrouwen last van bekken-instabiliteit. Die ontstaat door de vele zwangerschappen en wordt niet behandeld. Er is gewoon geen fysiotherapeut. We hebben in het centrum dus veel tijd besteed aan uitleg voor de staf hoe je daar mee om kunt gaan.’Tijdens hun verkenningsweek in Gambia lag de nadruk op gesprekken om te achterhalen hoe ze in de toekomst kunnen helpen. De conclusie: zij willen de staf van het gezondheidscentrum en van de school zoveel leren dat ze straks niet afhankelijk zijn van Nol en Michelle. ‘Het idee van “leer iemand te vissen en hij heeft nooit meer honger.” Dat wordt ook onze aanpak voor het vervolg.’
Toch was er was ook ruimte voor behandelingen. Michelle: ‘Wij hebben samen in die week zo’n 80 mensen gezien.’ Nol: ‘De eerste dag waren er vier of vijf mensen, de tweede dag zat de wachtkamer helemaal vol. Zo snel ging het rond dat wij er waren.’

Het contrast slaat toe
In deze drukke week was het alle hens aan dek maar eenmaal terug in Nederland en Gambia sloeg het contrast in volle hevigheid toe. Michelle: ‘Dan sta je hier in de supermarkt. Vijftig verschillende soorten koekjes en in de rij voor de kassa gaat iemand zeuren dat er een kassa bij moet. In Gambia, daar hebben de mensen geen supermarkten. Ja, een paar waar de toeristen komen’. Nol: ‘Schoon water uit de kraan, altijd stroom, een airco. Wij vinden het hier allemaal de gewoonste zaak van de wereld. Het zou fijn zijn als wij ons in Nederland meer zouden realiseren hoe goed wij het hier hebben vergeleken met de mensen daar. Die hebben zo weinig. Er is enorme armoede.’

Kinderschoenen en printerpapier
Het begin van de hulpactie is gemaakt. Nol: ’We hebben voor nu een pakket met oefeningen achtergelaten en schema’s zodat ze zich zonder ons kunnen helpen.’ Het is klein wat je in zo’n land neer kunt zetten. Dat moet je accepteren.’ Maar in hun dagboek op Facebook noemen de twee fysio’s hun reis geslaagd: ‘Ons doel was om in kaart te brengen wat de fysiotherapeutisch situatie en behoefte is. Dat is gelukt. Wij weten dat we in het gezondheidscentrum en op de nabijgelegen school met fysiotherapie iets kunnen betekenen’, schrijven ze heel bescheiden.
De komende tijd gaan Nol en Michelle bedenken hoe de lessen van hun verkenning kunnen worden gebruikt voor een plan van aanpak. Daar hoort bij dat er wordt gekeken naar geld. Nol: ’Nu hebben we alles uit eigen zak betaald. Maar als je meer en langer wilt helpen, is er meer geld nodig. We denken aan crowdfunding (inzamelingsactie, red). De bereidheid om te helpen is er zeker. Voor ons vertrek vroegen wij kinderschoenen om mee te nemen. We dachten, wij gebruiken die om de lege plekken in onze koffers mee te vullen. Schoenen zijn belangrijk want kinderen moeten schoenen aan naar school maar de mensen zij arm en schoenen duur. Na die oproep kregen we van links en rechts 1000 paar kinderschoenen! Zoveel dat we een apart transport moesten regelen.’
Illustrerend voor de situatie in Gambia: toen Nol en Michelle met de school in Lamin het transport van de schoenen bespraken, vroeg de leraar om een pak printerpapier mee te sturen.

Wil je de actie steunen? Laat weten hoe in een mail naar info@fysiotherapierosier.nl.